Bệnh thận do đái tháo đường

Những bệnh nhân đái tháo đường có đường huyết tăng cao thường xuyên trong máu sẽ dễ bị tổn thương thận khi hệ thống lọc này để lọt những chất như protein vào trong nước tiểu.

Ban đầu, chỉ là một lượng đạm nhỏ xuất hiện trong nước tiểu gọi là tiểu đạm vi lượng, giai đoạn này cần phát hiện sớm vì điều trị có thể giúp thận hồi phục.

Nếu chẩn đoán trễ, lượng đạm mất qua nước tiểu số lượng lớn sẽ khiến việc điều trị không còn hiệu quả. Đây là giai đoạn suy thận nhanh chóng dẫn đến bệnh thận giai đoạn cuối. Giai đoạn này bệnh nhân cần chạy thận nhân tạo hay ghép thận.

Trong giai đoạn đầu, triệu chứng suy thận không có gì đặc biệt. Chỉ khi chức năng thận giảm nhiều các triệu chứng mới xuất hiện như: Nước tiểu nhiều bọt, mệt mỏi, đau đầu, mất ngủ, nấc cụt, buồn nôn hay ói mửa, chán ăn, ngứa, phù chân hay phù mắt sau khi ngủ dậy…

Ảnh minh họa

Chẩn đoán bệnh

Để phát hiện sớm bệnh thận do đái tháo đường, bệnh nhân cần được xét nghiệm tìm lượng đạm vi thể (microalbunin niệu) trong nước tiểu. Khi xuất hiện đạm trong nước tiểu, chứng tỏ rằng hệ thống lọc của thận đã bị tổn thương.

Chức năng thận cũng được đánh giá 6 tháng một lần bằng xét nghiệm BUN, creatinine trong máu. Khi suy thận, kết quả cho thấy các chỉ số này sẽ tăng cao hơn bình thường.

Điều trị

Để điều trị hiệu quả bệnh thận do đái tháo đường, có 2 việc quan trọng cần làm là:

– Kiểm soát chặt chẽ đường huyết và hạ huyết áp.

– Bệnh nhân cần thiết phải giảm cân, ăn nhạt, ngưng rượu và thuốc lá, tập thể dục thường xuyên và tích cực.

Nếu phát hiện tiểu đạm vi lượng, đây là thời điểm bệnh thận do đái tháo đường bắt đầu xuất hiện, việc sử dụng sớm thuốc ức chế men chuyển sẽ giúp phục hồi chức năng thận và chậm diễn tiến của bệnh sang tiểu đạm thực sự và suy thận.

Bác sĩ cũng sẽ cần chỉnh liều thuốc và chọn thuốc thích hợp để điều trị đái tháo đường khi suy thận xuất hiện. Thông thường, bệnh nhân suy thận rất dễ bị hạ đường huyết. Do vậy, giảm liều insulin là cần thiết.

Những thuốc kháng viêm, giảm đau, kháng sinh… có độc tính trên thận và nên được bác sĩ kê toa. Bệnh nhân nên tránh tự mua thuốc uống rất dễ làm bệnh thận xấu thêm.

Chế độ ăn

Chế độ ăn nhiều đạm (thịt, cá, trứng…) sẽ làm cho thận hoạt động nhiều thêm. Chế độ ăn ít đạm là cần thiết cho bệnh nhân bị suy thận do đái tháo đường. Lượng đạm mỗi ngày được giới hạn <0,8g cho mỗi kg cân nặng.

Việc ăn nhạt là bắt buộc vì ăn mặn sẽ làm tăng huyết áp, khi đó bệnh thận sẽ trầm trọng hơn và chức năng thận xấu đi một cách nhanh chóng.

Cách phòng ngừa

– Bệnh thận do đái tháo đường có thể được phòng ngừa bằng cách điều trị đái tháo đường tích cực, giữ mức đường huyết trong mức cho phép.

– Huyết áp cũng góp phần làm bệnh thận diễn tiến nhanh và trầm trong thêm, do đó điều trị huyết áp cũng rất quan trọng bên cạnh ổn định đường huyết cho bệnh nhân.

– Tập thể dục, uống nhiều nước, ăn nhạt, bỏ thuốc lá, rượu bia góp phần phòng ngừa bệnh thận trên bệnh nhân đái tháo đường.

BS. Ngô Thế Phi

Trưởng Khoa Nội tiết, Bệnh viện Thủ Đức, Tp.HCM