Tác dụng của củ gừng

Cây gừng

Còn có tên gọi khác là sinh khương, can khương, bào khương. Tên tiếng Anh là Zingiber (Anh), tiếng Pháp là Gingembre, Amome des Indes. Tên khoa học là Zingiber officinale Rose, thuộc họ Gừng (Zingiberaceae).

Gừng là một loài thực vật hay được dùng làm gia vị, thuốc. Nó thuộc cây thân thảo, cao khoảng 1m. Thân rễ nạc, phát triển thành củ, phân nhánh xòe ra giống hình bàn tay, màu vàng nhạt, có mùi thơm cay. Lá mọc so le, hình mác, có gân giữa hơi trắng nhạt, không có cuống, khi vò lá có mù thơm.

Trụ hoa dài khoảng 20cm, mang cụm hoa hình bông, mỗi cụm có nhiều hoa mọc sít nhau. Hoa màu vàng xanh, mép cánh hoa màu tím, nhị cũng màu tím. Đài hoa dài 1cm, có 3 răng ngắn, 3 cành hoa dài 2cm. Quả mọng.

Dược liệu: Là phần củ gừng không có hình dạng nhất định, phân nhánh, dài 3-7cm, dày chừng 1cm. Mặt ngoài có màu vàng nhạt hoặc màu trắng tro, có đốt tròn và vết nhăn dọc. Vết bẻ có màu trắng tro hoặc ngả vàng, có bột, vân tròn rõ. Mặt cắt ngang có sợi thưa và nhiều chấm sáng.

Phân bố và thu hái gừng

Cây được trồng phổ biến ở các nước nhiệt đới và cận nhiệt đới, từ Đông Á đến các nước Đông Nam Á, Trung Quốc, Ấn Độ, trong đó Nhật Bản là nước trồng gừng nhiều nhất thế giới và được xem như một loại cây gia vị. Ở Việt Nam, cây được trồng khắp cả nước, từ vùng núi đến đồng bằng để lấy củ.

Gừng tươi thường được đào tươi vào mùa hạ và thu, Cắt bỏ lá và rễ con, muốn dùng gừng tươi (sinh khương) thì cho vào chậu và phủ đất lên, khi dùng thì đào lên rửa sạch. Còn dùng gừng khô (can khương) thì đào củ vào mùa đông, cắt bỏ lá, rễ, rửa sạch và phơi khô.

Thành phần hóa học của gừng

Gừng có chứa 2-3% tinh dầu, 5% chất nhựa dầu, 3,7% chất béo, tinh bột và các chất cay như zingeron, zingerola và shogaola.

Trong tinh dầu có thành phần chủ yếu là các hợp chất hydrocarbon sesquiterpenic: ampha curcumenen 17%, beta zingiberen 35%, beta farnesen 10% và một lượng nhỏ hợp chất alcol monoterpenic như geraniol, linalool, borneol. Ngoài ra còn có ampha camphen, beta pheladren, eucalyptol và các gingerol. Nhựa dầu có 20-25% tinh dầu và 20-30% các chất cay.

Theo đông y, gừng có vị cay, tính ôn, có tác dụng tiêu đờm, giải cảm, chữa ho, chân tay lạnh và kích thích tiêu hóa.

Gừng mang lại rất nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe.

Tác dụng của củ gừng

1. Ăn gừng thường xuyên phòng chữa sỏi mật

Sử dụng gừng thường xuyên rất có lợi cho việc phòng, chữa sỏi mật. Sỏi mật hiện nay thường được điều trị bằng phẫu thuật và chưa có một thuốc đặc trị nào có hiệu quả.

Nghiên cứu mới đây của các nhà khoa học Nhật Bản cho biết: Đã phát hiện thấy thành phần các chất có trong vị cay của gừng tươi như 6-Zingiberol, Ginger oil và 4 chất khác phân tách ra được, đều có tác dụng ức chế hợp thành Prostaglana – chất gây ra sỏi mật. Khi lượng prostaglandin (PG) trong cơ thể phân tiết quá nhiều, hàm lượng chất muxin (một loại protein) trong dịch mật có thể sẽ tăng lên. Chất muxin có thể kết hợp với các ion canxi và bilirubin trong dịch mật và tạo thành các hạt sỏi trong mật. Trong gừng, các loại tinh dầu thơm có tác dụng ức chế sự hợp thành prostaglandin, do đó làm giảm bớt hàm lượng muxin trong dịch mật và có thể phòng ngừa bệnh sỏi mật.

Như vậy, gừng là thứ thuốc tốt đối với bệnh sỏi mật và những người có nguy cơ mắc phải chứng bệnh này nên thường xuyên ăn thêm gừng và một số chế phẩm làm từ gừng.

2. Chữa đau bụng kinh

Nếu bị hành hạ bởi chứng đau bụng kinh trong ngày "đèn đỏ", bạn có thể không cần dùng đến bất cứ loại thuốc giảm đau nào và tự làm cho mình một tách trà gừng nóng. Gừng đã được thử nghiệm với một nhóm phụ nữ bị đau bụng kinh và kết quả cho thấy loại củ này hiệu quả hơn tất cả loại thuốc giảm đau. Bạn hãy thử sẽ thấy tác dụng tuyệt vời của gừng nhé.

3. Giúp kéo dài tuổi thọ

Các công trình nghiên cứu gần đây phát hiện ra rằng chất cay của gừng tươi có tác dụng đối kháng rất mạnh đối với tính oxy hóa của mỡ động vật, so với các loại thuốc chống oxy hóa được ứng dụng hiện nay. Thành phần chất cay này của gừng sau khi được cơ thể hấp thu cũng sẽ sinh ra tác dụng ức chế sự sinh thành chất mỡ qua oxy hóa trong cơ thể vì vậy gừng có tác dụng chống lão hóa, kéo dài tuổi thọ.

4. Chống dị ứng

Gừng tác động giống chất kháng histamine và giúp trị các chứng bệnh dị ứng. Người có cơ địa viêm mũi dị ứng, thường bị hắt hơi dữ dội khi lạnh đột ngột. Khi bị hắt hơi hoặc có triệu chứng, các hoạt chất bay hơi của gừng tươi có tác dụng kháng Histamin tức thì, sẽ cắt cơn hắt hơi rất nhanh (gấp 15 lần Cetirizin, 60 lần Fexofenadin). Đặc biệt, gừng an toàn cho người bệnh, không có tác dụng phụ (khô miệng ,chóng mặt, nhức đầu mệt mỏi) như các loại tân dược chống dị ứng trên.

Gừng có tính chất chống viêm và có thể dùng để trị viêm khớp dạng thấp, viêm xương khớp và các rối loạn khác về cơ bắp. Uống trà gừng, đắp bã, ngâm tay, chân trong nước gừng loãng mỗi tối 15-20 phút có thể chữa được các chứng viêm khớp. Liệu pháp này có tác dụng giảm triệu chứng đau, sưng rất rõ rệt. Các thành phẩn hoá học trong gừng giúp ức chế sự sinh tổng hợp các chất prostaglandin gây viêm.

5. Giúp giải toả stress

Nhờ chứa chất Cineole nên gừng có thể giúp giải tỏa stress, trị bệnh nhức nửa đầu, giúp cho giấc ngủ ngon và sảng khoái. Gừng còn làm dịu cơn đau răng và sự khó chịu gây ra bởi nhiễm khuẩn phần trên của đường hô hấp, nhờ vào tính chất kháng khuẩn và chống nấm của nó.

Nước gừng ngâm chân có tác dụng giúp giải tỏa stress.

6. Giảm sự khó chịu của dạ dày 

Gừng đã được chứng minh là một loại thuốc giúp trung tiện tốt, vì thế giúp bạn chống lại cảm giác đầy hơi. Nó cũng giúp chống lại các triệu chứng say tàu xe như buồn nôn, nôn và chóng mặt. Hiệu quả hơn hầu hết loại thuốc tây, gừng là một liệu pháp tự nhiên khi bạn đang cố gắng làm giảm bớt sự khó chịu của dạ dày.

7. Ngăn ngừa và chống lại ung thư

Các nghiên cứu cho thấy chiết xuất từ toàn bộ củ gừng có tác dụng ức chế tăng trưởng và hiệu quả tiêu diệt hàng loạt tế bào ung thư mà không ảnh hưởng tới các tế bào khỏe mạnh quanh chúng. Trong khi các thử nghiệm vẫn tiếp tục được thực hiện, gừng đã được chứng minh, không như nhiều loại thuốc chữa ung thư, nó không khiến khối u biến đổi theo kiểu xuất hiện trở lại to hơn và nguy hiểm hơn.

8. Cải thiện tiêu hóa

Bằng cách thêm gừng vào chế độ ăn, bạn sẽ thấy bất cứ vấn đề tiêu hóa nào bạn đang đối mặt cũng được giảm nhẹ. Gừng làm tăng sản xuất nước bọt và dịch tiêu hóa trong cơ thể của bạn, vì thế giúp bạn thoát khỏi tình trạng khó tiêu.

9. Tác dụng giảm cân

Gừng chứa một "nhà máy" sinh nhiệt giúp cơ thể chúng ta đốt cháy chất béo. Nó cũng được cho là làm tăng tỷ lệ trao đổi chất lên 20%. Ngoài ra, người ta cũng phát hiện ra rằng thức uống chứa gừng nóng dùng kèm trong bữa ăn giúp giảm sự thèm ăn. Điều này có nghĩa là bạn sẽ giữ được cảm giác no lâu hơn và ăn ít hơn.

10. Giảm cholesterol máu

Nghiên cứu mới đây cho thấy gừng có tác dụng giảm Cholesterol máu, giảm các bệnh về tim mạch và huyết áp. Rất nhiều người thường hiểu nhầm việc uống trà gừng sẽ gây tăng huyết áp. Nhưng thực tế và khoa học đã chứng minh trà gừng không những làm tăng huyết áp cho người bị tụt huyết áp mà còn có tác dụng phòng ngừa và làm giảm huyết áp cao cho những người cao huyết áp.

Củ gừng tươi.

Bài thuốc từ củ gừng

1. Trị lở loét khoang miệng

Dùng nước gừng tươi thay trà để uống và súc miệng thường xuyên, khoảng 2 - 3 lần mỗi ngày, sẽ có hiệu quả bất ngờ, khoảng 60 - 90% vết lở loét đều biến mất.

2. Trị viêm nha chu

Thường xuyên dùng nước trà tươi nóng để súc miệng hoặc uống đều có hiệu quả chữa trị bệnh viêm nha chu. Nên uống hoặc súc miệng mỗi ngày 2 lần vào buổi sáng và tối. Nếu cổ họng bị rát, ngứa hoặc đau có thể cho thêm chút muối ăn vào hòa tan và uống nóng, mỗi ngày uống khoảng 2 - 3 lần.

3. Phòng ngừa và trị sâu răng

Mỗi buổi sáng và tối kiên trì súc miệng bằng nước gừng nóng hoặc uống nước gừng nóng nhiều lần trong ngày có tác dụng bảo vệ răng, phòng ngừa và trị chứng sâu răng hiệu quả.

4. Trị đau nửa bên đầu

Khi thấy đau một bên hoặc đau nửa đầu, dùng nước gừng nóng xoa đều ra hai tay sau đó bóp đều quanh vùng đầu bị đau khoảng 15 phút, cảm giác đau đớn sẽ nhanh chóng giảm dần, thậm chí có thể tiêu biến hoàn toàn.

5. Say rượu bia

Dùng nước gừng nóng để uống không những thúc đẩy quá trình lưu thông máu mà còn giúp tiêu tan lượng cồn trong máu, nhanh chóng đánh bật cơn say sỉn và tình trạng đau đầu lúc tỉnh dậy sau khi uống say. Có thể cho thêm chút mật ong vào nước gừng nóng và uống làm nhiều lần càng tăng thêm hiệu quả giã rượu.

6. Trị sắc mặt nhợt nhạt

Rửa mặt thường xuyên bằng nước gừng nóng vào mỗi buổi sáng và tối có tác dụng làm cho da mặt hồng hào, sắc mặt nhợt nhạt do thiếu chất, thiếu ngủ hay lao lực sẽ nhanh chóng tan biến. Nên duy trì thói quen rửa mặt như vậy trong vòng 60 ngày liên tiếp. Theo đó, rửa mặt bằng nước gừng nóng cũng phát huy tác dụng nhất định đối với những vết thâm nám và làn da khô ráp.

7. Trị chứng gàu

Có thể dùng nước gừng nóng thay thế dầu gội đầu để trị gàu. Trước tiên nên thái gừng tươi thành những miếng nhỏ hoặc giã nát, sau đó đắp đều lên da đầu khoảng 10 - 15 phút, cuối cùng dùng nước gừng nóng gội lại thật sạch.

8. Đau lưng và đau vai

Khi bị đau lưng và đau vai, nên dùng nước gừng nóng cho thêm chút muối và dấm ăn. Dùng khăn thấm đều hỗn hợp gừng tươi, mật ong và dấm lên chỗ bị đau làm nhiều lần. Cách làm này giúp cơ bắp được thoải mái, lưu thông máu, giảm đau rất hiệu quả.

9. Trị giun kim

Trước khi đi ngủ, nên vệ sinh hậu môn bằng nước gừng tươi nóng, đồng thời uống khoảng 1 - 2 cốc nước gừng nóng, kiên trì trong khoảng 10 ngày có tác dụng diệt giun kim hiệu quả.

10. Trị hôi chân

Cho thêm chút muối và dấm ăn vào nước gừng nóng, sau đó ngâm chân khoảng 15 phút, lau khô, để chân thoáng mát, mùi hôi sẽ tự khắc biến mất.

11. Cao huyết áp

Khi huyết áp tăng cao đột ngột, có thể dùng nước gừng tươi nóng ngâm chân khoảng 15 - 20 phút. Nước gừng nóng mặc dù tiếp xúc bên ngoài chân nhưng thông qua các huyệt đạo ở lòng bàn chân sẽ khiến huyết quản giãn nở, theo đó, huyết áp sẽ từ từ hạ xuống.

12. Chữa cảm cúm, đau đầu, ngạt mũi

Lấy 12g gừng tươi, 12g phòng phong và 8g tô diệp, sắc lấy nước uống trong ngày.

13. Chữa tiêu chảy, sôi bụng đau thắt

Dùng 20g gừng nướng, giã nát, rang và bọc vào miếng vải, đắp lên rốn, để trong 2-3 giờ.

14. Chữa tay chân lạnh, mạch yếu muốn tắt

Cho 12g sinh khương và 12g bán hạ, đun lấy nước uống.

15. Điều trị cảm sốt, đau mỏi khắp người

Lấy gừng tươi giã nát, xào cùng một chút rượu trắng rồi đánh gió khắp người, xát vào chỗ đau mỏi, làm 2 lần trong ngày.

16. Trị hen suyễn

Lấy 15g sinh khương, 35g bán hạ chế sắc cùng 3 bát nước cho đến khi còn 2 bát, chia ra uống 3 lần trong ngày.

17. Chữa đi tả ra nước

Dùng 1 lượng vừa đủ gừng khô, tán bột mịn, mỗi lần lấy 3-5g hòa với nước cơm rồi uống, ngày 2 lần.

18. Điều trị huyết áp thấp

Lấy gừng tươi hoặc gừng khô hãm lấy nước uống hàng ngày, nhất là khi đói.

19. Giảm đau, kháng viêm

Giã nát củ gừng tươi đã rửa sạch, hãm lấy nước uống, còn dùng bã gừng đắp lên, hoặc ngâm tay, chân vào nước gừng loãng mỗi tối trước khi ngủ 15-20 phút để chữa chứng viêm khớp.

20. Chữa cảm lạnh, hạ sốt

Lấy lá gừng, lá tre, lá hương nhu, lá tía tô, lá sả,… nấu nước rồi chùm chăn kín để xông cho ra mồ hôi.

21. Chữa mất tiếng, khàn tiếng

Giã nhuyễn gừng tươi và củ cải trắng, vắt lấy nước cốt uống 2-3 lần trong ngày.

22. Chống say xe

Nhai 1 lát gừng cùng với chút muối trước khi lên xe khoảng 30 phút. Cảm giác bị say xe sẽ không còn nữa.

23. Chữa mất ngủ

Giã nát gừng rồi pha với nước ấm cùng một chút muối rồi ngâm chân trong nước 10-15 phút. Khi đó bàn chân ấm sẽ giúp có giấc ngủ ngon và sâu hơn.

24. Đi đại tiện ra máu

Lấy củ gừng khô nướng cháy, tán bột mịn, mỗi lần dùng 2-4g uống với nước cơm. Ngày uống 3-5 lần.

25. Cầm nôn mửa, làm ấm dạ dày

Lấy 12g sinh khương và 12g bán hạ sắc lấy nước uống trong ngày.

26. Đái ra máu, thổ huyết do chứng hư hàn

Dùng gừng khô đốt tồn tính, nghiền bột mịn, mỗi lần lấy 2-4g uống cùng với nước ấm.

27. Trị băng huyết

Lấy 8g can khương, 12g ô mai, 12g tông bì, đem đốt thành tro, nghiền mịn, uống với nước.

28. Chữa ho hen do khí lạnh vào phổi

Lấy 4g can khương, 12g phục linh, 4g cam thảo, 4g ngũ vị tử, 2g tế tân, sắc lấy nước uống.

29. Chữa đau bụng do lạnh

Lấy 8g gừng nướng, 12g riềng sao vàng, củ sả sao vàng và búp ổi sao vàng, sắc với 500ml nước cho đến khi còn 200ml, chia uống 3 lần trong ngày.

30. Giảm triệu chứng buồn nôn cho mẹ bầu

Dùng 20g gừng tươi giã nát hoặc 8g gừng khô tán bột, pha với nước nóng và thêm 1 chút đường để uống.

31. Trị trúng gió, tay chân tê

Lấy 40g gừng sống giã nát, cho thêm 1 nước vào rồi vắt lấy nước cốt hòa với 80 cc đồng tiện và uống khi còn ấm.

32. Chữa trào ngược dạ dày

Lấy gừng tươi, rửa sạch, thái miếng cho vào lọ thủy tinh. Rồi đổ ngập giấm hoặc mật ong và ngâm trong 1 tuần. Sau mỗi bữa ăn, lấy 2-3 lát gừng rồi ngậm, ngậm liên tục trong 1 tuần.

33. Chữa loét miệng

Dùng gừng tươi đun lấy nước, súc miệng nước gừng khi còn ấm, 2-3 lần trong ngày, làm liên tục 3 ngày sẽ khiên vết loét giảm đáng kể.

34. Trị mụn

Lấy gừng, sả và vài lát chanh đun lấy nước, rồi chùm khăn xông mặt để thư giãn và cũng làm sạch sâu bên bụi bẩn dưới da.

35. Trị hôi chân

Pha dấm và muối vào nước sắc gừng tươi còn ấm, rồi ngâm chân trong 15 phút. Thực hiện đều đặn mỗi ngày, mùi hôi ở chân sẽ nhanh biến mất.

36. Hỗ trợ giảm cân

Cho một vài lát gừng mỏng vào cốc trà ấm, thêm mật ong và chanh, rồi uống vào mỗi sáng trước khi ăn sáng vừa giảm cân vừa giúp tinh thần thoái mái hơn.

Lưu ý khi sử dụng gừng

Ngoài những tác dụng có lợi của gừng đem lại, khi sử dụng gừng cần lưu ý:

- Tránh dùng gừng với aspirin và coumarin (phải cách xa 4 giờ).

- Không dùng gừng cho người chuẩn bị mổ và sau mổ, người đang chảy máu như băng huyết, ho ra máu, nôn ra máu, tiểu ra máu, tiêu ra máu, trĩ ra máu, chảy máu cam, chảy máu răng.

- Không dùng gừng cho người bị cảm nắng, vã mồ hôi, sốt cao không rét.

- Không dùng gừng liều cao, nhiều ngày cho người tiểu đường, bệnh tim, phụ nữ có thai.