Các loại bệnh dễ bị lây truyền từ chó, mèo sang người

Nước ta có khí hậu nóng ẩm nên rất thích hợp cho sự phát triển của vi nấm và thực tế các bệnh do vi nấm chiếm tỉ lệ khá cao trong tổng số các bệnh ngoài da. Tại Bệnh viện Da liễu TP HCM, bệnh nấm da chiếm tỉ lệ 5% trên tổng số các bệnh da.

Vi nấm gây bệnh lây từ chó, mèo chủ yếu do loài Microsporum canis, một số ít do Trychophyton mentagrophytes. Các vi nấm này gây bệnh cho chó, mèo làm chúng bị rụng lông, nổi mẩn đỏ, ngứa da hoặc chỉ gây ra các tổn thương kín đáo nơi lỗ tai, mắt rất khó nhận biết; hoặc mầm bệnh mới chỉ dính trên lông của chúng chưa gây bệnh gì nhưng vẫn có thể lây bệnh cho người. Cách thức lây nhiễm là tiếp xúc trực tiếp với chó, mèo hoặc gián tiếp khi trẻ em bò lê la trong nhà đã có sẵn bào tử nấm rơi vãi trên nền nhà từ lông chó, mèo.

Thông thường là những bệnh sau:

Bệnh nấm tóc: Là những mảng tròn tóc bị đứt ngang cách da đầu vài milimet, da đầu không bị sưng đỏ. Cũng có trường hợp da đầu sưng, tạo những bọc mủ quanh chân tóc và cọng tóc đó bị rụng thành những mảng tròn gồ cao trụi tóc. Có 2 loại: Nấm tóc gây rụng tóc khu trú không để lại sẹo và nấm tóc gây rụng tóc khu trú để lại sẹo.

Điều trị:

Tại chỗ: Cắt tóc ngắn đến chân, dùng dầu gội Nizoral. Toàn thân: Uống Griseofulvin và bôi thuốc trị nấm.

Bệnh nấm da: Có thể xuất hiện ở cổ, má (do thường hôn hít chó mèo) hoặc bất kỳ vùng da nào. Tổn thương ban đầu là sần đỏ với những bóng nước nhỏ li ti, ngứa và lan rộng dần ra chung quanh thành những vòng tròn như đồng tiền (dân gian hay gọi là lác đồng tiền). Tổn thương chủ yếu nằm ở rìa vòng tròn, vùng trung tâm nhẵn, các vòng tròn khi lan rộng sẽ giao nhau và tạo thành hình ảnh đa vòng.

Điều trị:

Thời gian: 4 tuần. Tránh cạo da trước khi bôi thuốc. Uống Griseofulvin và bôi kem ketoconazol.

Bệnh nấm móng: Bệnh bắt đầu từ bờ móng, từ đó vi nấm ăn sâu vào trong móng, móng dần dần trở nên đục, lồi lõm, bề mặt mất bóng, phía dưới móng lùi xùi làm cho móng có vẻ dày. Thường bị bệnh ở một móng rồi lan dần ra các móng khác. Cả móng tay và móng chân đều có thể bị bệnh. Bệnh tiến triển hàng tháng, hàng năm.

Điều trị:

Tại chỗ: Bôi Nizoral. Toàn thân: Uống Griseofulvin.

Khi thấy những tổn thương nghi ngờ như trên, người bệnh cần đi khám chuyên khoa da liễu để lấy mẫu bệnh phẩm đem soi, cấy nhằm xác định chính xác tác nhân gây bệnh thì điều trị mới hiệu quả. Thời gian điều trị cho mỗi loại nấm có khác nhau. Cần điều trị đúng thuốc, đủ liều lượng, đủ thời gian cần thiết thì mới tránh được tái phát và kháng thuốc. Ngoài ra cũng cần tránh những chẩn đoán sai, dùng thuốc không thích hợp làm tổn thương ban đầu thay đổi khiến cho việc chẩn đoán của bác sĩ chuyên khoa trở nên khó khăn.

Việc dự phòng cũng giống như đối với các loại ký sinh trùng khác. Do đường lây lan chủ yếu là qua tiếp xúc gián tiếp hay trực tiếp với chó mèo, vì vậy:

- Không để trẻ ôm ấp, hôn hít chó, mèo.

- Không để trẻ bò lê la dưới sàn nhà khi trong nhà có nuôi chó, mèo.

- Không để chó, mèo vào phòng chơi của trẻ.

- Vệ sinh nhà cửa thường xuyên, tránh lông chó, mèo rụng bay khắp nhà dính lên giường chiếu, quần áo, chăn nệm.

- Thường xuyên tắm chó, mèo sạch sẽ.

- Chúng ta cũng phải thường xuyên vệ sinh cá nhân vì mồ hôi ẩm ướt làm bở lớp sừng của da, cọ xát gây xung huyết, trợt da, nhất là thiếu vệ sinh, ít tắm giặt khiến nha bào của nấm bám vào da có đủ thời gian nảy nở thành sợi nấm.

- Giặt, luộc quần áo phơi nắng, lộn trái khi phơi.

- Tránh thói quen mặc quần áo chật, không nên dùng đồ sợi nhân tạo.

Bác sĩ Ngô Văn Tuấn