Bài thuốc từ cây hoa nhài

Hoa nhài

Hoa nhài còn có các tên gọi khác là: Nhài, Lài, Nhài đơn, Nhài kép, Mạt lị. Tên khoa học là: Jasminum sambac (L.), Ait. Thuộc họ Nhài - Oleaceae.

Hoa nhài là cây nhỡ có khi leo, cao 0,5-3m, có nhiều cành mọc xoà ra. Lá hình trái xoan bầu dục, bóng cả hai mặt, có lông ở dưới, ở kẽ những gân phụ. Cụm hoa ở ngọn, thưa hoa. Lá bắc hình sợi. Hoa màu trắng, thơm ngát. Quả hình cầu, màu đen bao bởi đài tồn tại, có 2 ngăn.

Bộ phận dùng:

Hoa, lá và rễ - Flos, Folium et Radix Jasmini.

Nơi sống và thu hái:

Cây gốc ở Ấn Độ, được trồng làm cảnh khắp nơi. Hoa thường dùng để ướp trà hoặc để làm thơm thức ăn. Vào mùa thu đông, đào lấy rễ, rửa sạch, thái nhỏ, phơi hay sấy khô. Lá thu hái quanh năm. Hoa thu hái vào hè thu, khi mới nở, dùng tươi hay phơi khô.

Thành phần hoá học:

Chỉ mới biết trong hoa có một chất béo thơm, hàm lượng 0,08%. Thành phần chủ yếu của chất béo này là parafin, ester formic acetic-benzoic-linalyl và este anthranylic metyl và indol.

Tính vị, tác dụng:

Hoa và lá nhài có vị cay và ngọt, tính mát; có tác dụng trấn thống, thanh nhiệt giải biểu, lợi thấp. Rễ có vị cay ngọt, tính mát, hơi có độc; có tác dụng trấn thống, gây tê, an thần.

Hoa và lá dùng trị ngoại cảm phát sốt, đau bụng, ỉa chảy, lỵ, mụn nhọt độc. Hoa sắc nước dùng rửa mặt, chữa viêm màng khoé mắt và màng mộng, chữa trẻ em lên sởi có sốt, sởi mọc không đều. Lá cũng dùng trị bạch đới. Lá khô ngâm trong nước rồi làm thành dạng thuốc đắp trị loét ngoan cố. Rễ trị Mất ngủ, đòn ngã bị thương. Còn dùng để điều kinh. Cũng dùng nước sắc bôi trị viêm mũi, viêm giác mạc.

Theo y học cổ truyền, hoa và lá nhài có vị cay và ngọt, tính mát; có tác dụng trấn thống, thanh nhiệt giải biểu, lợi thấp. Có công dụng  trị ngoại cảm phát sốt, đau bụng, mụn nhọt độc. Hoa sắc nước dùng rửa mặt, chữa viêm màng khóe mắt và màng mộng, chữa trẻ em lên sởi có sốt, sởi mọc không đều. Lá cũng dùng trị bạch đới.

Cây hoa nhài là loại cây thân gỗ, thường mọc thành bụi, lá bóng cả hai mặt, phiến lá hình bầu dục hơi trái xoan, mọc đối. Hoa trắng, mọc thành cụm ở nách lá hay ngọn cây, hoa hay nở vào ban đêm, cũng có khi nở rộ vào giữa trưa. Hoa nhài được trồng làm cảnh ở khắp nước ta. Ngoài công dụng để ướp trà, hoa nhài còn là vị thuốc chữa một số bệnh thông thường.

Một số bài thuốc chữa bệnh từ hoa nhài

Bài 1: Hỗ trợ điều trị tăng huyết áp

Hoa nhài 10g, hoa hòe 10g, kim cúc 6g, hoa đại 6g. Sắc với ba bát nước còn một bát, chia uống hai lần trong ngày. Uống vào buổi sáng và tối sau bữa ăn. Mỗi liệu trình uống 10 ngày.

Bài 2: Nhức mỏi, đau đầu gối

Hoa nhài 50g, móng giò lợn 200g. Cách chế biến: Móng giò lợn rửa sạch, chặt khúc, ướp gia vị. Hoa nhài đã rửa sạch để ráo. Cho 3 bát nước đun sôi móng giò khoảng 30 phút, cho hoa nhài vào, nêm gia vị vừa đủ bắc ra ngay. Ăn khi canh còn nóng, có thể dùng làm canh ăn với cơm. Mỗi tuần nên ăn khoảng 3 - 5 lần.

Bài 3: Chữa mất ngủ

Hoa nhài 10g, bồ công anh 20g, kim ngân hoa 20g, cam thảo đất 10g, sắc uống ngày 1 thang chia 2 - 3 lần. Uống liên tục trong 7 ngày. Hoặc hoa nhài 6g, tâm sen 8g. Hoa nhài và tâm sen hãm với nước sôi uống nhiều lần trong ngày. Uống liên tục từ 7 - 10 ngày sẽ thấy kết quả rõ rệt.

Bài 4: Trị  rối loạn tiêu hóa,  tiêu chảy do ăn thức ăn sống lạnh

Hoa nhài 10g, vỏ quả lựu 10g, cam thảo đất 16g. Sắc uống ngày 1 thang, chia 2 - 3 lần. Uống trong 4 ngày. Hoặc hoa nhài 6g, chè xanh 10g, thảo quả 3g, vỏ dộp ổi 3g. Cách dùng: 4 thứ trên đem sắc với 600ml nước còn 200ml, chia 3 lần uống trong ngày, uống sau các bữa ăn. Uống liên tục trong 3 ngày.

Bài 5: Giúp thanh nhiệt mùa hè, tăng cường sức đề kháng

Hoa nhài khô 1 thìa, cho hoa nhài vào bình trà, cho 300ml nước sôi để hãm, 5 phút sau trà có mùi thơm, uống được, người thích ngọt thì cho thêm mật ong hòa đều để nguội uống. Hoặc hoa nhài khô 6g sắc uống thay nước hàng ngày. Bài thuốc này có công dụng thanh thuần tỉnh não, khai khiếu giải phiền.

Bài 6: Trị tiêu chảy

Hoa nhài 6 g, chè xanh 10 g, thảo quả 3 g, vỏ dộp ổi 3 g. Cách dùng: 4 thứ trên đem sắc với 600 ml nước còn 200 ml, chia 3 lần uống trong ngày, uống sau các bữa ăn. Uống liên tục trong 3 ngày. Hoặc hoa nhài 10 g, vỏ quả lựu 10 g, cam thảo đất 16 g. Sắc uống ngày 1 thang, chia 2-3 lần. Uống trong 4 ngày.

Bài 7: Chữa chứng hay nhức đầu, hoa mắt, chóng mặt

Hoa nhài và hoa cúc vàng, mỗi vị 6 g. Cả hai rửa sạch, để ráo đem hãm với nước sôi, uống thay nước chè hằng ngày.

Bài 8: Chữa đi tiểu nhiều

Hoa nhài 5 g, ngân hạnh 3 g, sắc với 3 bát nước trong 1 giờ. Ngày uống 2 lần, uống trong 7 ngày.

Bài 9: Chữa ho suyễn

Hoa nhài 3 g, đậu phụ 100 g hãm vào nước sôi uống trị được phế ung, ho suyễn, ngực đầy khí suyễn, hô hấp không thuận. Uống liên tục trong 10 ngày.

Bài 10: Trị chứng phát sốt do ngoại cảm

Hoa nhài 4 g, thảo quả 3 g, chè xanh 10 g. Sắc lấy nước uống ngày 1 thang, chia 3 lần.

Bài 11: Trị rôm sảy

Lá nhài 50 g, lá sài đất 20 g, lá ngải cứu 30 g. Sắc nước uống ngày 1 thang, chia 2-3 lần. Uống liền trong 3-5 ngày.

Bài 12: Trị mụn nhọt

Hoa nhài 10 g, cam thảo đất 16 g, kim ngân hoa 20 g, bồ công anh 20 g. Sắc lấy nước uống ngày 1 thang chia 2-3 lần.

Ngoài các bài thuốc rất hữu ích trên, hoa nhài còn có nhiều tác dụng khác tốt cho sức khỏe.

Các tác dụng khác của hoa nhài

Giúp giảm cân

Một số nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa việc uống trà hoa nhài và giảm các tế bào mỡ trong cơ thể. Điều này có thể giúp mọi người đạt được mục tiêu giảm cân của mình nhanh hơn. Ngoài ra, trà hoa nhài giúp duy trì trọng lượng cơ thể nếu đi kèm với một chế độ ăn uống thích hợp.

Giúp thanh nhiệt, tăng cường sức đề kháng

Hoa nhài giúp thanh nhiệt và tăng cường sức đề kháng cho cơ thể rất hiệu quả, bạn chỉ cần khô 6g sắc uống thay nước hằng ngày.

Hoặc dùng trà hoa nhài: Hoa nhài khô 1 thìa, cho hoa nhài vào bình trà, rót 300 ml nước sôi để hãm, 5 phút sau trà có mùi thơm có thể uống luôn, người thích ngọt thì cho thêm mật ong hòa đều để nguội uống.

Bài thuốc này có công dụng thanh thuần tỉnh não, khai khiếu giải phiền.

Chống vi khuẩn

Trà hoa nhài rất tốt cho việc giúp cơ thể bạn chống lại sự xâm nhập của vi khuẩn gây bất lợi cho cơ thể. Ngoài việc chiến đấu vi khuẩn, nó còn là có lợi cho sự hình thành các vi khuẩn đặc biệt tốt cho hệ tiêu hóa.

Bởi vậy, trà hoa nhài cải thiện sức mạnh đường ruột và cũng giúp ngăn ngừa các bệnh như tiêu chảy, đau dạ dày và viêm loét dạ dày.

Ngăn ngừa ung thư

Một nghiên cứu được công bố vào tháng 11/2008 cho thấy, methyl jasmonate và cis-jasmone, một hợp chất có có tác dụng chống ung thư tuyến tiền liệt.

Một nghiên cứu khác vào năm 1990 của Viện Hàn lâm Y tế dự phòng Trung Quốc thấy rằng trong số năm loại trà khác nhau, trà hoa nhài là tốt nhất có thể ngăn ngừa ung thư thực quản (được nghiên cứu trên chuột).

Giảm Cholesterol

Trà hoa nhài đã được chứng minh là làm giảm sự tích tụ của cholesterol và chất béo không lành mạnh trong cơ thể chúng ta. Nó cũng ngăn ngừa sự hình thành cholesterol xấu. Điều này làm giảm nguy cơ bệnh tim và đột quỵ.

Ngăn ngừa và điều trị bệnh tiểu đường

Trong cuộc chiến chống lại bệnh tiểu đường, trà hoa nhài cũng đã thể hiện mình là một công cụ có giá trị. Khả năng chuyển hóa glucose là cơ chế cơ bản gây ra tình trạng tiểu đường, trà hoa nhài với khả năng điều tiết có thể rất hữu ích trong việc ngăn ngừa hoặc điều trị bệnh.

Viêm khớp và đau khớp

Một trong những tác động tích cực khác của trà hoa nhài là giảm sự khó chịu của bệnh đau khớp và viêm khớp mãn tính. Các chất chống viêm trong trà hoa nhài có thể làm giảm sưng và viêm khớp bằng cách ức chế sự ôxy hóa của tế bào.