Hoa nhài: Vị thuốc và tác dụng của hoa nhài

Hoa nhài

Tên thường gọi

Nhài còn gọi là Lài, Nhài đơn, Nhài kép, Mạt lị, Mạt lợi. 

Tên khoa học

Jasminum sambac (L.), Ait. Họ khoa học: Thuộc họ Nhài - Oleaceae.

Mô tả cây

Cây nhỡ có khi leo, cao 0,5-3m, có nhiều cành mọc xoà ra. Lá hình trái xoan bầu dục, bóng cả hai mặt, có lông ở dưới, ở kẽ những gân phụ. Cụm hoa ở ngọn, thưa hoa. Lá bắc hình sợi. Hoa màu trắng, thơm ngát. Quả hình cầu, màu đen bao bởi đài tồn tại, có 2 ngăn.

Bộ phận dùng

Hoa, lá và rễ - Flos, Folium et Radix Jasmini.

Nơi sống và thu hái

Cây gốc ở Ấn Độ, được trồng làm cảnh khắp nơi. Hoa thường dùng để ướp trà hoặc để làm thơm thức ăn. Vào mùa thu đông, đào lấy rễ, rửa sạch, thái nhỏ, phơi hay sấy khô. Lá thu hái quanh năm. Hoa thu hái vào hè thu, khi mới nở, dùng tươi hay phơi khô. 

Thành phần hoá học

Chỉ mới biết trong hoa có một chất béo thơm, hàm lượng 0,08%. Thành phần chủ yếu của chất béo này là parafin, ester formic acetic-benzoic-linalyl và este anthranylic metyl và indol.

Vị thuốc từ hoa nhài

Tính vị, tác dụng: Hoa và lá nhài có vị cay và ngọt, tính mát

Tác dụng:

Có tác dụng trấn thống, thanh nhiệt giải biểu, lợi thấp. Rễ có vị cay ngọt, tính mát, hơi có độc; có tác dụng trấn thống, gây tê, an thần.

Công dụng: 

Hoa và lá dùng trị ngoại cảm phát sốt, đau bụng, ỉa chảy, lỵ, mụn nhọt độc. Hoa sắc nước dùng rửa mặt, chữa viêm màng khoé mắt và màng mộng, chữa trẻ em lên sởi có sốt, sởi mọc không đều. Lá cũng dùng trị bạch đới. Lá khô ngâm trong nước rồi làm thành dạng thuốc đắp trị loét ngoan cố. Rễ trị Mất ngủ, đòn ngã bị thương. Còn dùng để điều kinh. Cũng dùng nước sắc bôi trị viêm mũi, viêm giác mạc.

Liều dùng: 

3-5g hoa, lá dạng thuốc sắc, còn dùng hoa pha làm trà uống; dùng 1-1,5g rễ nghiền trong nước.

Người có thai và cơ thể suy nhược không nên dùng.

Hoa nhài.

Các bài thuốc sử dụng hoa nhài

1. Ngoại cảm phát sốt, ỉa chảy

Hoa Nhài 6g, Chè xanh 10g, Thảo quả 3g, sắc uống.

2. Đau mắt

Hoa nhài 6g, dùng riêng hay phối hợp với Kim ngân hoa và hoa Bạch cúc, mỗi vị 9g, đun sôi lấy nước xông rồi uống. Hoặc lấy lá giã vắt lấy nước, trộn với lòng trắng trứng gà đắp.

3. Rôm sẩy

Lá Nhài vò vào nước để tắm, có thể phối hợp với lá Ngải cứu.

4. Hỗ trợ điều trị tăng huyết áp

Hoa nhài 10g, hoa hòe 10g, kim cúc 6g, hoa đại 6g. Sắc với ba bát nước còn một bát, chia uống hai lần trong ngày. Uống vào buổi sáng và tối sau bữa ăn. Mỗi liệu trình uống 10 ngày.

5. Nhức mỏi, đau đầu gối

Hoa nhài 50g, móng giò lợn 200g. 

Cách chế biến: Móng giò lợn rửa sạch, chặt khúc, ướp gia vị. Hoa nhài đã rửa sạch để ráo. Cho 3 bát nước đun sôi móng giò khoảng 30 phút, cho hoa nhài vào, nêm gia vị vừa đủ bắc ra ngay. Ăn khi canh còn nóng, có thể dùng làm canh ăn với cơm. Mỗi tuần nên ăn khoảng 3 - 5 lần.

6. Chữa mất ngủ

Rễ Nhài 1-1,5g, nghiền trong nước, lấy hỗn dịch uống.

Hoa nhài 10g, bồ công anh 20g, kim ngân hoa 20g, cam thảo đất 10g, sắc uống ngày 1 thang chia 2 - 3 lần. Uống liên tục trong 7 ngày. Hoặc hoa nhài 6g, tâm sen 8g. Hoa nhài và tâm sen hãm với nước sôi uống nhiều lần trong ngày. Uống liên tục từ 7 - 10 ngày sẽ thấy kết quả rõ rệt.

7. Trị rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy do ăn thức ăn sống lạnh

Hoa nhài 10g, vỏ quả lựu 10g, cam thảo đất 16g. Sắc uống ngày 1 thang, chia 2 - 3 lần. Uống trong 4 ngày. Hoặc hoa nhài 6g, chè xanh 10g, thảo quả 3g, vỏ dộp ổi 3g.

Cách dùng: 4 thứ trên đem sắc với 600ml nước còn 200ml, chia 3 lần uống trong ngày, uống sau các bữa ăn. Uống liên tục trong 3 ngày.

8. Giúp thanh nhiệt mùa hè, tăng cường sức đề kháng

Hoa nhài khô 1 thìa, cho hoa nhài vào bình trà, cho 300ml nước sôi để hãm, 5 phút sau trà có mùi thơm, uống được, người thích ngọt thì cho thêm mật ong hòa đều để nguội uống. Hoặc hoa nhài khô 6g sắc uống thay nước hàng ngày. Bài thuốc này có công dụng thanh thuần tỉnh não, khai khiếu giải phiền.

Hoa nhài khô vị thuốc quý cho sức khỏe.

Tác dụng của cây hoa nhài

1. Trà hoa nhài giúp giảm cân

Một số nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa việc uống trà hoa nhài và giảm các tế bào mỡ trong cơ thể. Điều này có thể giúp mọi người đạt được mục tiêu giảm cân của mình nhanh hơn. Ngoài ra, trà hoa nhài giúp duy trì trọng lượng cơ thể nếu đi kèm với một chế độ ăn uống thích hợp.

2. Trà hoa nhài chống ôxy hóa mạnh mẽ

Các chất chống ôxy hóa trong trà hoa nhài có thể giúp bảo vệ cơ thể khỏi tác hại của các gốc tự do. Các gốc tự do bị ôxy hóa phân tử có electron chưa ghép cặp. Khi chúng di chuyển qua cơ thể của bạn, chúng sẽ đánh mất các electron từ phân tử khác để thay thế những cái chúng đang thiếu. Quá trình này có thể gây hại cho các tế bào của cơ thể của bạn. Nó được kết hợp với quá trình lão hóa. Uống trà xanh hoa nhài có thể giúp ngăn ngừa thiệt hại từ các gốc tự do.

3. Trà hoa nhài gúp chống vi khuẩn

Ngoài việc chiến đấu vi khuẩn, trà hoa nhài là có lợi cho sự hình thành các vi khuẩn đặc biệt tốt cho hệ tiêu hóa. Bởi vậy, trà hoa nhài cải thiện sức mạnh đường ruột và cũng giúp ngăn ngừa các bệnh như tiêu chảy, đau dạ dày và viêm loét dạ dày.

4. Ngăn ngừa ung thư

Một nghiên cứu được công bố vào tháng 11/2008 cho thấy, methyl jasmonate và cis-jasmone, một hợp chất có có tác dụng chống ung thư tuyến tiền liệt. Một nghiên cứu khác vào năm 1990 của Viện Hàn lâm Y tế dự phòng Trung Quốc thấy rằng trong số năm loại trà khác nhau, trà hoa nhài là tốt nhất có thể ngăn ngừa ung thư thực quản (được nghiên cứu trên chuột).

5. Giảm Cholesterol

Trà hoa nhài đã được chứng minh là làm giảm sự tích tụ của cholesterol và chất béo không lành mạnh trong cơ thể chúng ta. Nó cũng ngăn ngừa sự hình thành cholesterol xấu. Điều này làm giảm nguy cơ bệnh tim và đột quỵ.

6. Uồng trà hoa nhài giúp an thần

Trong liệu pháp hương thơm, tinh dầu hoa nhài được tin là có tác dụng an thần. Ngày nay, nghiên cứu khoa học đã khẳng định rằng mùi của hoa nhài không thực sự hoạt động như một thuốc giảm đau. Một nghiên cứu năm 2005 được tiến hành bởi Đại học Kyoto, Nhật Bản cho thấy, mùi của hoa nhài làm giảm nhịp tim của người tham gia nghiên cứu và tạo ra tâm trạng thư thái, thoái mái.

7. Giảm nguy cơ cảm lạnh và cúm

Trà hoa nhài có một số đặc tính kháng virus và kháng khuẩn giúp ngăn ngừa các bệnh cảm lạnh và cúm. Nhiều người tin rằng súc miệng với trà hoa nhài có thể ngăn ngừa bệnh tật. Uống trà hoa nhài cũng có thể giúp bạn nhanh phục hồi hơn.

8. Trà hoa nhài giúp ngăn ngừa và điều trị bệnh tiểu đường

Trong cuộc chiến chống lại bệnh tiểu đường, trà hoa nhài cũng đã thể hiện mình là một công cụ có giá trị. Khả năng chuyển hóa glucose là cơ chế cơ bản gây ra tình trạng tiểu đường, trà hoa nhài với khả năng điều tiết có thể rất hữu ích trong việc ngăn ngừa hoặc điều trị bệnh.

9. Hệ thống miễn dịch

Nhiều dạng ung thư và các bệnh ung thư có thể ức chế miễn dịch, có nghĩa là hệ thống miễn dịch của cơ thể bị tổn thương. Trà hoa nhài đã được chứng minh rằng có tác dụng bảo vệ hệ thống miễn dịch của người sử dụng thường xuyên do tính chất chống viêm và chống ôxy hóa của nó.

10. Viêm khớp và đau khớp

Một trong những tác động tích cực khác của trà hoa nhài là giảm sự khó chịu của bệnh đau khớp và viêm khớp mãn tính. Các chất chống viêm trong trà hoa nhài có thể làm giảm sưng và viêm khớp bằng cách ức chế sự ôxy hóa của tế bào.