Tam thất bắc
Tam thất bắc là gì?
Đây là loại rễ củ được thu hoạch từ cây Tam thất có tuổi đời từ 3 năm trở lên. Đây là một loại cây sống lâu năm, có thân nhỏ, chiều cao trung bình khoảng 45 cm, phần võ cây có rãnh dọc. Phần lá cây Tam thất khá đặc biệt, chúng mọc thành vòng giống như bàn tay đang xòe ra.
Rễ Tam thất (phần chúng ta sử dụng) không có hình dạng cụ thể, thông thường chúng có đường kính ở vào khoảng 1 đến 2 cm, chiều dài khoảng 1,5 đến 4 cm. Màu đặc trưng của phần bên ngoài Tam thất bắc là xám vàng nhạt kèm theo những lằn dọc. Rễ Tam thất khá cứng, cầm lên có cảm giác nặng tay. “Tiền khổ, hậu cam, hậu cam cam” là cách nói của các thầy thuốc đông y về vị của loại rễ củ này. Nghĩa là khi bạn nhấm một ít rễ Tam thất, đầu tiên bạn sẽ thấy vị đắng, sau đó sẽ chuyển thành ngọt và vị ngọt càng đậm hơn về sau.
Người ta cũng có thể gọi loại thuốc dân gian này là Sâm tam thất, thổ sâm hoặc Kim bất hoán. Tên gọi Kim bất hoán xuất phát từ một cách ví von nghĩa là vàng cũng không chắc đổi được Tam thất mà dùng. Qua đó chúng ta có thể phần nào thấy được sự quý giá của Tam thất.
Tên khoa học của Tam thất bắc là Panax Notogingseng (Bark.) F.H. Chen. Thành phần hóa học gồm có: Tetracyclic triterpenoid saponins nhóm dammarane, ginsenoside -Rb1, -Rb2, -Rd, -Re, -Rg1, Rb, Rd, Re, Rg1, Rg2, Rh1, 20-O-glucoginsenosideRf, notoginsenoside R1, R4, notoginsenoside -R1, -R2, -R3, -R4, -R6, -R7, gypenoside XVII, v.v…
Công dụng của tam thất bắc:
- Cầm máu, tiêu máu, tiêu sưng.
- Chữa thiếu máu, suy nhược (Phụ nữ sau sinh).
- Tăng cường sức đề kháng, điều hòa hệ miễn dịch.
- Bảo vệ, tăng cường sức khỏe hệ tim mạch.
- Giảm đau.
- Chống Stress, cải thiện trí nhớ.
- Tiêu u lành tính.
- Giảm tốc độ phát triển của khối u và sự di căn của các tế bào ung thư.
Hướng dẫn sơ chế và bảo quản:
Dùng nước chín để nguội rửa thật nhanh của Tam thất vài lần, phải làm nhanh để nước không ngấm vào phần bên trong. Bước tiếp theo là phơi trực tiếp dưới ánh mặt trời hoặc sấy ở nhiệt độ từ 50 đến 60 độ C. Nên nhớ tránh rang Tam thất thực tiếp trên lữa, chỉ nên hong khô bằng 2 phương pháp đã nêu.
Sau khi khô nên cho vào lọ, hũ thủy tinh đậy kín nắp để bảo quản. Nên nhớ là dùng đến đâu thì thái lát hoặc tán bột đến đó, vì khi để ở dạng củ thì Tam thất bắc có thể được bảo quản đến 2 năm. Trong trường hợp đã thái lát hoặc tán thành dạng bột thì thời hạn sử dụng là từ 6 đến 12 tháng.
