Tác dụng của cây lan kim tuyến

Lan kim tuyến là gì?

Cây lan kim tuyến là một loài dược liệu đặc biệt quý hiếm. Được mọc trong các khu rừng dậm, cây không phân bố ở đồng bằng. Lan kim tuyến thường mọc ở ven suối, nơi có độ ẩm cao, chúng ưa bóng mát nên chỉ mọc dưới các tán cây rừng. Cây thường mọc ở vùng núi cao của các tỉnh phía Tây Bắc như: Yên Bái, Lào Cai, Lai Châu, Cao Bằng, Tuyên Quang, Hòa Bình.

Toàn bộ cây Lan kim tuyến đều được dùng để làm thuốc. Cây được thu hái quanh năm. Khi thu hái người dân thường chỉ hái thân và lá, chứ không đào lấy rễ để cho cây tiếp tục phát triển. Cây sẽ được đem về rửa sạch, phơi khô. Hoặc dùng cây tươi để làm thuốc chữa được rất nhiều bệnh.

Tên khoa học

Anoectochilus setaceus Blume. Thuộc họ Lan

Khu vực phân bố

Hiện nay chúng tôi mới thấy cây lan kim tuyến mọc trong các khu rừng dậm, cây không phân bố ở đồng bằng. Lan kim tuyến thường mọc ở ven suối (Nơi có độ ẩm cao) chúng ưa bóng mát nên chỉ mọc dưới các tán cây rừng. Cây thường mọc ở vùng núi cao của các tỉnh phí Tây Bắc như: Yên Bái, Lào Cai, Lai Châu, Cao Bằng, Tuyên Quang, Hòa Bình.

Bộ phận dùng

Toàn bộ cây đều được dùng làm thuốc. 

Cách chế biến và thu hái

Cây được thu hái quanh năm, khi thu hái người dân thường chỉ hái thân là lá chứ không đào lấy rễ để cho cây tiếp tục phát triển. Cây sẽ được đem về rửa sạch, phơi khô (có khi dùng cây tươi) làm thuốc. 

Thời điểm năm 2010 rộ lên cơn sốt mua Lan kim tuyến của thương lái Đài Loan, Trung Quốc họ tới thu mua ráo riết lan kim tuyến với giá cực cao từ 3,5 đến hơn 4 triệu đồng/1kg. Ở Đài Loan họ giao bán trên các kênh online khoảng 10 đến 12 triệu đồng/1kg tươi.

Thành phần hóa học

Theo các tài liệu Lan kim tuyến có chứa các hoạt chất chính: beta-D-glucopyranosy, succinic acid, palmitic acid, stearic acid, beta-sitosterol và nhiều hoạt chất quý, các acid amin quý khác. Điều vô cùng quý đó là các acid amin quý trong cây lan kim tuyến được cho là có tác dụng điều trị các khối u ác tính (Ung thư). Ngoài ra vào tháng 7/2015 bằng sáng chế số: US 9072770 B2 của Mỹ đã được công bố khẳng định các hoạt chất trong cây lan kim tuyến còn có tác dụng bảo vệ tế bào gan.

Đặc điểm chung của cây Lan kim tuyến

• Cây lan kim tuyến là cây thuốc quý được trồng nhiều ở nơi có độ ẩm cao, có bóng râm, thoáng khí, đất có nhiều mùn, tơi xốp.
• Cây thường chỉ cao từ 10–20 cm, thân màu tím, mọng nước, phần cây non có nhiều lông mềm, mang 2-6 lá mọc cách, xòe trên mặt đất.
• Lá hình trái xoan hoặc hình trứng, gần tròn ở gốc và nhọn ở đầu, dài 3–4 cm và rộng 2–3 cm, trên mỗi chiếc lá có 3-5 sọc gân dọc.
• Mặt trên của lá có màu nâu sậm có vệt vàng ở giữa và mạng gân màu hồng nhạt. Mặt dưới có màu nâu nhạt.
• Cuống lá dài khoảng 2–3 cm, gốc cuống tạo thành bẹ lá ôm lấy thân.
• Hoa có màu trắng, hay đỏ hồng, có hình dáng như như hoa lan rừngmọc thành từng cụm, mỗi cụm hoa dài 10–15 cm, mang 5-10 hoa màu hồng phủ lông đỏ, dài 2,5 cm với cánh môi dài 1,5 cm, mang 6-8 ria mỗi bên, đầu môi chẻ thành 2 thùy thuôn đầu tròn.
• Bầu dài 13 mm, có lông thưa.
• Cây ra hoa vào tháng 10-12 hằng năm và mùa quả chín vào tháng 12 tới tháng 3 năm sau.
• Sinh sản vô tính chủ yếu bằng chồi và thân rễ.
• Ban đêm, gặp ánh sáng cây lan tuyến phát ra ánh sáng lấp lánh như kim tuyến rất đẹp.

Tác dụng của Lan kim tuyến

Điều trị ung thư

Cây Lan kim tuyến chứa các hoạt chất chính là beta-D-glucopyranosy, succinic acid, palmitic acid, stearic acid, beta-sitosterol và các acid amin khác. Trong đó, các acid amin có trong cây lan kim tuyến được cho là có tác dụng điều trị ung thư gan, ung thư phổi vô cùng hiệu quả.

Cây lan gấm tươi 25g, cây xạ đen 35g đun nước uống hàng ngày.

Tác dụng điều trị bệnh tiểu đường

Cây Lan kim tuyến có tác dụng điều hòa lượng đường trong máu. Vì vậy thường được dân gian sử dụng để điều trị bệnh đái tháo đường rất tốt.

Lan kim tuyến tươi 25g hãm nước uống sau bữa ăn 15 phút.

Điều trị các bệnh về gan

Lan kim tuyến có tác dụng thanh nhiệt, thanh huyết, giải trừ u uất, nóng gan. Cây Lan kim tuyến còn có khả năng bảo vệ và tái tạo tế bào gan, được dùng để chữa bệnh viêm gan mãn tính. 

Lan kim tuyến tươi 25g, cà gai leo 35g đun nước uống hàng ngày.

Bồi bổ cơ thể, chữa mất ngủ, giảm căng thẳng

Ngoài những tác dụng trên. Cây Lan kim tuyến còn có tác dụng bổ máu, giúp giảm stress, tắng cường sức khỏe, lưu thông khí huyết. Giúp chữa mất ngủ vô cùng hiệu quả.

Lan kim tuyến tươi 25g, hoài sơn khô 15g, tâm sen 8g ham nước uống hàng ngày.

Điều trị suy nhược, kém ăn

Lan kim tuyến 25g, hoài sơn khô 15g, mạch môn khô 15g sắc nước uống hàng ngày.

Cách ngâm rượu cây Lan kim tuyến

Chuẩn bị:

1kg cây tươi (cây khô 500g), 3 lít rượu. Rửa sạch cây lan gấm, dùng quạt thổi khô nước, đem ngâm với 3 lít rượu 40 độ. Ngâm trong vòng 1 tháng là dùng được. Rượu kim tuyến có tác dụng bồ bổ cơ thể, tăng cường tiêu hóa, cải thiện miễn dịch rất tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên bạn chỉ nên uống mỗi ngày một lượng nhỏ vừa đủ. Không nên quá lạm dụng sẽ làm ảnh hưởng đến sức khỏe.