Cây sim rừng

Sim rừng

Tên tiếng Việt: Sim rừng lớn, sim rú

Tên khoa học: Rhodamniatrinervia (Lour.) Blume

Họ: Sim (Myrtaceae)

Công dụng chính: Chữa đau bụng, tiêu chảy, nôn mửa, tiêu hóa kém

Mô tả cây

• Cây bụi nhỏ, cao 2 – 4 m, tán lá tròn. Thân cành hình trụ, phình lên ở mấu, khi non có lông mềm, sau nhẵn, màu xám nâu. Lá mọc đối, hình trứng, dài 4,5 – 7,5 cm, rộng 2-3 cm, gốc tròn, đầu thuôn nhọn, mặt trên nhẵn, mặt dưới có nhiều lông màu trắng bạc, có 3 gân rõ.
• Cụm hoa ngắn, ít hoa, mọc ở kẽ lá, cuống có lông; lá bắc hình bầu dục, có lá bắc con; hoa màu trắng thơm; dài có 4 răng nhỏ, có lông; tràng 4 cánh, có lông mềm; nhị rất nhiêu đính trên đế phảng có lông; chỉ nhị bằng nhau; bầu hạ, 1 ô, có nhiều noãn.
• Quả hình cầu, đường kính 6 mm, có đài tồn tại ở đỉnh, khi chín màu đỏ, sau đen; hạt hình nhiều cạnh.
• Mùa hoa quả: tháng 5-8.

Quả sim rừng.

Phân bố, sinh thái

Chi Rhodamnia Jack chỉ có một loài là sim rừng ở Việt Nam. Cây còn phân bố ở các nước vùng nhiệt đới châu Á, như Lào, Campuchia, Thái Lan, Philippin. Sim rừng phân bố rải rác ở các tỉnh thuộc vùng núi thấp và trung du, với mức độ rải rác hơn so với cây sim.

Cây ưa sáng và có thể hơi chịu bóng, thường mọc lẫn với các loài cây bụi hay cây gỗ thấp ở rừng thứ sinh, bờ nương rẫy và đồi cây bụi. Sim rừng ra hoa quả hàng năm, tái sinh tự nhiên từ hạt hoặc gốc sau khi bị chặt phá.

Nguồn gốc cây sim rừng

Đông y ưu ái với cái tên sơn nẫm, cương nẫm, nẫm tử, dương lê, đào kim nương, hồng sim… mọc nhiều nhất ở khu vực Đông Nam Á. Tại Việt Nam, sim rừng mọc trên các dải núi của vùng đồi núi Tây Bắc. Quả sim rừng là loại quả thưởng thức quen thuộc của rất nhiều đồng bào vùng cao, sống động trong những câu thơ câu hát của rất nhiều người nghệ sỹ.

Giống sim mọc phổ biến tại Việt Nam là hồng sim, hoa màu đỏ và quả thuôn dài, màu tím. Sắc hoa sim đẹp nổi bật điểm xuyết trên những làn lá xanh tươi của cánh rừng vô tận. Sim rừng mọc hoàn toàn tự nhiên thành bụi. Tới mùa có quả, quả chín tím thẫm, vị ngọt đậm, hơi chát, có nhiều hạt nhỏ.

Quả sim rừng được xếp vào loại trái bình dân bởi độ thông dụng và dễ tìm của chúng ở vùng cao Tây Bắc. Tuy nhiên, điều này không làm ảnh hưởng tới niềm yêu thích của người dân đồng bằng muốn tìm kiếm để sở hữu loại quả này. Quả sim có thể được làm thành rượu sim, mứt sim, nước ép sim… phù hợp tiêu chí ngon, bổ, rẻ mà mọi người quan tâm đến.

Thành phần dược tính của quả sim rừng

Trong quả sim rừng, các nhà khoa học tìm ra được thành phần của các loại protein, các axit béo, rất nhiều vitamin và một số dược chất như thiamin, riboflavin và acid nicotinic. Loại quả này tốt cho phụ nữ mang thai, giúp an thai bổ máu. Ngoài ra, quả sim rừng cũng giúp tăng cường sinh lực cho cơ thể.

Trong thân, lá và nụ sim còn có nhiều hoạt chất có tác dụng hỗ trợ giải độc gan, ngăn ngừa sự xâm nhập của các vi khuẩn có hại đối với hệ tiêu hóa.

Bộ phận dùng

Rễ, thu hoạch quanh năm, phơi khô, khi dùng ủ mềm, thái mỏng. Còn dùng lá và quả.

Tính vị, công năng

Sim rừng có vị chát, tính bình, có tác dụng thu liễm, chỉ tả, thông mạch máu, giảm đau nhức.

Công dụng của sim rừng

• Rễ sim rừng được dùng chữa đau bụng, tiêu chảy, nôn mửa, tiêu hóa kém, với liều 8 – 16g sắc với 400ml nước còn 100 ml uống làm 2 lần trong ngày.
• Dùng ngoài, rễ sim rừng nấu nước đặc rửa vết thương để phòng chống bội nhiễm.
• Nước sắc quả sim rừng trộn với dung dịch cồn an tức hương (nhựa cánh kiến), dùng bôi hàng ngày chữa loét và bệnh viêm lợi.
• Có tài liệu cho rằng lá, vỏ thân và quả sim rừng có cùng công dụng với sim để chữa tiêu chảy. Ở Malaysia, nước sắc rễ và lá sim rừng dùng cho phụ nữ sau khi đẻ và chữa đau dạ dày; chồi non giã nát đắp chữa bỏng.

Cách dùng sim rừng

Quả sim rừng chín tím mọng, có thể dùng trực tiếp như các loại quả khác. Người sử dụng có thể ngâm rượu sim tươi, làm nước ép sim hoặc sim rừng ướp đường. Tuy nhiên, cách dùng như trên chỉ phù hợp đối với người dân tại vùng cao. Bởi quả sim là một loại quả vỏ mỏng, dễ bị hỏng trong quá trình vận chuyển đi xa.

Là một đơn vị cung cấp dược liệu lâu năm, Dược liệu Thái Sơn hoàn toàn có thể nhận biết được điều này. Vì thế, chúng tôi sẽ giới thiệu cho mọi người những cách sử dụng khác. Quả sim rừng hong khô, vừa có thể dùng làm trà thưởng thức hàng ngày, vừa có thể ngâm rượu, đảm bảo được độ an toàn và tác dụng của quả sim đối với người sử dụng.

Trà sim rừng

Trà sim là một loại trà thảo dược bổ dưỡng, tốt cho sức khỏe. Tuy vậy, để hưởng trọn lợi ích từ cách dùng độc đáo này, người dùng cần có cách sử dụng hợp lý khi pha trà sim.

Cách pha trà:

• Bước 1: Dùng một nhúm quả trà sim khô ( 20g) cho 300 ml nước.
• Bước 2: Tráng trà, dùng nước sôi đổ 1 chút vào đảm bảo nước tưới qua 1 lượt trà lắc đều ấm rồi đổ nước này đi.
• Bước 3: Cho nước sôi ấm pha trà theo tỉ lệ pha, đợi 5-7 phút cho nước ngấm vào trà. Thưởng thức khi trà còn ấm mùi vị sẽ thơm ngon hơn.

Rượu sim rừng

• Quả sim rừng phơi khô.
• Rượu từ 40 – 45 độ và một hũ thủy tinh hoặc chum sành.
• Ngâm với tỷ lệ 1/3, có nghĩa là 1 kg ngâm với 3 lít rượu.
• Rượu sim rừng ngâm khoảng 2 đến 4 tháng, chôn dưới đất hoặc để nơi thoáng mát.

Lưu ý khi ngâm rượu sim rừng

• Ngâm đúng tỷ lệ sẽ cho vị đậm và thơm, ngon.
• Nếu hạ thổ thì sử dụng rượu nếp từ 45 độ trở lên.
• Ngâm từ 2 đến 4 tháng tác dụng rất tốt mà không có phản ứng phụ.
• Mỗi ngày sử dụng khoảng 1 chén rượu nhỏ sau ăn hoặc trước khi đi ngủ sẽ đem lại hiệu quả cao.

Rượu sim rừng có màu tím thẫm, vị ngọt chua lẫn cùng vị chát, mùi vị thơm ngon, thích hợp cho nhiều người sử dụng.