Cà gai leo. Vị thuốc quý tốt cho gan
Cà gai leo
Còn có tên khác là Cà gai dây, cà vạnh, cà quýnh, cà lù, gai cườm.
Cà gai leo là cây sống lâu năm, thân leo có thể dài tới 6m hoặc hơn. Cũng có trường hợp cây lâu năm thân hóa gỗ, nhằn và phân thành nhiều cành, trên cành phủ lông hình sao và có nhiều gai. Lá của cây thường mọc so le có hình thuôn hoặc bầu dục, trên mặt lá có chứa gai còn mặt dưới có lông mềm màu trắng. Hoa nhỏ thường mọc ở nách lá có màu tím nhạt. Còn phần quả thì mọng, hình cầu, có màu đỏ khi chín. Thông thường cây ra hoa vào khoảng tháng 4 đến tháng 5 còn ra quả từ tháng 7 đến tháng 9.
Cây cà gai leo.
Tên khoa học
Cà Gai Leo có Tên khoa học là Solanum hainanense – Hance Solanaceae.
Khu vực phân bố
Cà gai leo phân bố chủ yếu ở các tỉnh niền núi phía Bắc, các tỉnh Miền trung và một số nơi ở miền Nam.
Bộ phận dùng
Rễ, cành lá và cả quả, thu hái quanh năm, rửa sạch, thái nhỏ, phơi hay sấy khô. Có khi dùng tươi.
Cách chế biến và thu hái
Cà gai leo mọc tự nhiên ở các sườn đồi, ven suối. Cây phát triển mạnh vào khoảng thời gian từ tháng 2 đến tháng 11 hàng năm. Cây được thu hái quanh năm để sử dụng làm thuốc. Cây ra hoa vào tháng 8 và cho quả vào tháng 10 hàng năm Cách đơn giản nhất để chế biến cà gai leo là cắt ngắn và phơi khô, sau đó sao vàng.
Tính vị
Nước sắc cà gai leo có màu nâu sẫm, vị thơm ngon, uống rất thích, có thể uống thay cho trà hàng ngày.
Thành phần hóa học
Rễ cây có chứa tinh bột và nhiều chất hóa học khác như ancaloit, glycoancaloit… có khả năng bảo vệ tế bào gan rất tốt, kìm hãm và làm âm tính vi rút viêm gan, ngăn chặn quá trình xơ gan, dùng điều trị các bệnh liên quan đến gan.
Độc tính
Hầu như không có độc tính, không có tác dụng phụ
Tác dụng của cà gai leo
Theo các nhà khoa học, trong thành phần của cà gai leo có chứa hoạt chất Glycoalcaloid có khả năng chống oxi hóa, giảm tác động của các bệnh về gan
Có tác dụng tốt trong điều trị các bệnh về gan, cảm cúm, sâu răng, chảy máu chân răng, phong thấp, rắn cắn, dị ứng, giải say…
Cách dùng và liều lượng
Dùng nguyên liệu khô để sắc uống, dùng cao lỏng hoặc viên. Cũng có trường hợp dùng cây tươi giã nát, lấy nước uống. Thông thường mỗi ngày chỉ nên dùng từ 16 đến 20g.
Bài thuốc sử dụng cà gai leo
Với nhiều tác dụng khác nhau trong điều trị bệnh, cà gai leo được sử dụng phổ biến trong đông y học. Dưới đây là các bài thuốc trị tốt nhất có sử dụng vị thuốc này.
1. Chữa viêm gan, xơ gan, hỗ trợ chống ung thư gan
Chuẩn bị: 30g cà gai leo, 10g dừa cạn và 10g diệp hạ châu
Dùng tất cả nguyên liệu đem sao vàng rồi sắc lên uống. Uống mỗi ngày 1 thang cho đến khi các biểu hiện bệnh thuyên giảm.
2. Phòng bệnh về gan bằng cà gai leo
Chuẩn bị nguyên liệu: 30g cà gai leo và 1 lít nước
Bỏ tất cả nguyên liệu vào trong nồi rồi bắc lên nấu cho đến khi còn 300ml nước thì tắt bếp. Chia ra uống 3 lần trong ngày
3. Cà gai leo chữa rắn cắn
Lấy khoảng 30g đến 50g rễ cà gai leo tươi, rửa sạch, giã nhỏ rồi hòa với khoảng 200ml nước. Cho người bị rắn cắn uống ngay, dùng 2 lần trong ngày. Ngày thứ 2 dùng 30g rễ cà gai leo khô đem sao vàng, sắc nước dùng 2 lần trong ngày. Áp dụng từu 3 đến 5 ngày là sẽ khỏi hẳn.
4. Chữa phong thấp
Chuẩn bị nguyên liệu: 20g cà gai leo, 20g vỏ chân chim, 20g rễ đau xương, 20g rễ cỏ xước, 20g dây mấu, 20g rễ tầm xuân.
Cho tất cả nguyên liệu đem nấu nước và dùng uống hết trong ngày
5. Chữa ho, ho gà
Chuẩn bị nguyên liệu: 10g rễ cà gai leo và 30g lá chanh
Cho nguyên liệu vào nồi nước nấu lên để tinh chất tan hết trong nước. Chia ra uống hết 2 lần trong ngày.
6. Chữa sưng chân răng
Lấy 4g hạt cà gai leo tán nhỏ cho vào chén đồng cùng 1 ít sáp ong. Đốt lên và xông khói vào chân răng. Áp dụng mỗi ngày 1 lần, sau vài ngày sẽ khỏi.
7. Chữa phong tê thấp, nhức mỏi, đau lưng
Chuẩn bị nguyên liệu: 10g cà gai leo, 10g thổ phục linh, 10g dây gấm, 10g kê huyết đằng, 10g lá lốt Cho các nguyên liệu trong cùng 1 thang rồi sắc uống trong ngày
Dùng liên tục trong 1 tháng sẽ thấy có cải thiện.
8. Bài thuốc giải rượu bằng cà gai leo
Thông thường dân gian vẫn lưu truyền cách dùng 50g cà gai leo khô hãm với nước như chè xanh rồi cho uống thay nước. Cách này vừa giúp nhanh tỉnh rượu vừa không gây hại cho gan.
Cà gai leo đang phơi khô.
Kiêng kị khi sử dụng cà gai leo
Chỉ nên dùng với một lượng vừa đủ, phù hợp với việc điều trị bệnh.
Không nên dùng cho trẻ dưới 6 tuổi vì lúc này cơ thể còn yếu, hệ miễn dịch chưa phát triển đầy đủ, gan vẫn chưa hoàn thiện để hoàn thành các chức năng của mình.
Phụ nữ đang mang thai cũng cần thận trọng khi sử dụng, không được tự ý sử dụng nếu chưa có sự cho phép của bác sĩ.
Trong thời kỳ cho con bú cũng không nên dùng cà gai leo vì có thể ảnh hướng đến tuyến sữa, ảnh hưởng đến dưỡng chất mà bé được cung cấp từ mẹ. Nếu dùng cần có sự cho phép của bác sĩ. Với những thông tin được chia sẻ có lẽ bạn đã hiểu được phần nào những công dụng mà cà gai leo có thể mang lại. Nhưng đây là thuốc dân gian nên hiệu quả của nó còn tùy thuộc vào cơ địa và tình trạng bệnh của mỗi người. Để đảm bảo an toàn khi sử dụng, bạn nên trao đổi trước với bác sĩ nếu có ý định dùng nguyên liệu này.
Một số điều cần lưu ý khi sử dụng vị thuốc cà gai leo để trị bệnh gan
- Nguồn gốc thuốc cần được kiểm tra kĩ: cung cấp dược liệu cà gai leo cần được kiểm soát chặt chẽ, về chất lượng, nguồn gốc xuất xứ...
- Nhầm lẫn giữa các giống với nhau. Như họ cà, có thể nhầm lẫn cà gai leo với cà tàu, cà độc dược, cà dại nhất là những người không có chuyên môn và sau khi dược liệu đã được sơ chế...
Nếu thuốc không đảm bảo chất lượng sẽ khiến việc sử dụng cà gai leo không những không cho hiệu quả mà còn có thể gây ngộ độc, gây gánh nặng cho gan, khiến bệnh ngày càng trầm trọng hơn, cần được tư vấn dùng thuốc bởi thầy thuốc có chuyên môn.
